تفسیر جامع نمودارهای پتروفیزیکی با استفاده از نرم افزار geolag

تفسیر جامع نمودارهای پتروفیزیکی با استفاده از نرم افزار geolag

ارزیابی پتروفیزیکی و تفسیر نمودارهای چاه­پیمایی برای تعیین پارامترهای پتروفیزیکی مخازن نفت و گاز یکی از بخش­های کلیدی در صنعت بالادستی نفت و گاز است. بدین منظور برای رسیدن به این هدف نرم افزارهای متنوعی وجود دارد که پرکاربردترین و دقیق­ترین آن­ها نرم افزار ژئولاگ است. در این نرم افزار روش­های مختلف و اصلی برای محاسبه پارامترهای پتروفیزیکی بر پایه روابط و اصول پتروفیزیکی آن­ها تعبیه شده است. همچنین این نرم افزار نتایج دقیق­تری را نسبت به سایر نرم افزارهای محاسبه کننده ارزیابی پتروفیزیکی در اختیار کاربر قرار می­دهد.

در این کتاب سعی بر این بوده است که در هر بخش از هر فصل ابتدا بصورت کامل مفاهیم مرتبط با آن بخش توضیح داده شود و در ادامه مفاهیم در نرم افزار مورد بررسی قرار داده شود. بطوریکه اگر یک بخش درباره تصحیحات محیطی یا نحوه بدست آوردن تخلخل بحث می­کند ابتدا مفاهیم و روابط آن مورد بحث و بررسی قرار می­گیرد و سپس نحوه بدست آوردن آن پارامتر بر پایه همان مفاهیم در نرم افزار مورد بررسی قرار می­گیرد. بدین ترتیب با استفاده از این روش سعی بر آن بوده است تا خواننده درک مناسب­تری از نحوه عملکرد هر بخش از نرم افزار داشته باشد. همچنین در فصل اول این کتاب اهداف ارزیابی پتروفیزیکی و دلایل نیاز به این علم به­صورت خلاصه آورده شده است.

برای مشاهده مقالات کلیک نمایید

ذکر این نکته ضروری است که نرم افزار ژئولاگ  کاربردهای مختلفی در محاسبه پارامترهای مربوط به نگارهای تصویری، نمودارهای صوتی برشی DSI، نگارهای NMR و مباحث ژئوفیزیکی دارد که موضوع مورد بحث در این کتاب نمی­باشد و در این کتاب به ارزیابی جامع پتروفیزیکی و تفسیر نگارهای چاه­پیمایی توسط این نرم افزار پرداخته شده است. فصول این کتاب شامل مباحث زیر می باشد:

فصل اول شامل کلیات و مفاهیم و اهداف ارزیابی پتروفیزیکی است و فصل دوم شامل آشنایی با محیط نرم‌افزار است. در فصل سوم و چهارم به کار با نرم افزار و ساخت پروژه و ورود اطلاعات و نمایش و کنترل کیفیت داده‌ ها پرداخته شده است. در فصل پنجم به محاسبات مقدماتی و تصحیحات محیطی اشاره شده است. در ادامه در فصل ششم به تعیین لیتولوژی و پارامترهای مخزن با استفاده از پلات‌ها پرداخته شده است. فصل هفتم شامل ارزیابی پتروفیزیکی به روش قطعی است که دارای بخش های با جزئیات کامل است. در فصل هشتم به تفصیل به ارزیابی پتروفیزیکی با روش احتمالی که مورد استفاده در صنعت نیزاست پرداخته شده است. در نهایت در فصل آخر به تعیین زون‌های مخزنی براساس نتایج تفسیر و خروجی گرفتن از نرم افزار اشاره شده است.

در بررسی و ارزیابی سازندها به منظور اکتشاف منابع هیدروکربنی می‌توان از اطلاعات و داده‌های متنوعی که به روش‌های مختلف اکتشافی شامل برداشت­های سطحی و زیرسطحی بدست می‌آیند، بهره برد. اطلاعاتی که از طریق برداشت‌های سطحی بدست می‌آیند گسترش وسیعی دارند اما قدرت تفکیک عمودی مناسبی ندارند و معمولاً اطلاعات کامل و دقیقی از نحوه آرایش سنگ‌ها و ویژگی‌های مرتبط به آن‌ها همچون تخلخل و شکستگی‌ها به ما ارائه نمی‌دهند. انواع برداشت‌های سطحی که در سطح زمین صورت می‌گیرد شامل برداشت‌های گرانی­سنجی، مغناطیس­سنجی، لرزه‌نگاری و برداشت‌های زمین‌شناسی سطحی هستند. از این‌رو برای بررسی دقیق‌تر و جامع‌تر سازندهای احتمالی منابع هیدروکربنی از برداشت‌های زیرسطحی استفاده می‌شود. بنابراین تنها با استفاده از اطلاعات حاصل از برداشت‌های زیرسطحی می‌توان از وجود هیدروکربن در ناحیه‌ مورد مطالعه مطمئن شد. یکی از مهم‌ترین روش‌های برداشت زیرسطحی حفر چاه می‌باشد. چاه‌های مختلفی که در صنعت نفت حفر می‌شوند به سه دسته‌ اصلی چاه‌های اکتشافی، تحدیدی و توسعه‌ای تقسیم‌بندی می‌شوند. از کاربردهای اصلی چاه‌های اکتشافی می‌توان به اطمینان از وجود هیدروکربن و تعیین نوع آن، ارزیابی پتروفیزیکی و بدست آوردن پارامترها و ویژگی‌های مختلف مخزن و بدست آوردن اطلاعات زمین‌شناسی و نوع شکستگی‌ها اشاره کرد. چاه‌های تحدیدی برای تعیین حدود مخزن حفر می‌شوند و چاه‌های توسعه‌ای پس از اکتشاف و تعیین گسترش مخزن، برای افزایش برداشت از مخزن بصورت تزریق آب، گاز یا مواد شیمیایی حفر می‌شوند. البته در این زمینه به دلیل صرفه‌جویی در هزینه‌ها و شرایط مناسب برخی از چاه‌های اکتشافی از این دسته از چاه‌ها نیز در راستای اهداف چاه‌های توسعه‌ای استفاده می‌شود و ...

 

فهرست مطالب

 

 فصل اول: مفاهیم و اهداف ارزیابی پتروفیزیکی.. 11

1-1-  مقدمه. 11

1-2- موارد کلی کاربرد چاه‌پیمایی.. 17

1-3- عوامل موثر در چاه‌پیمایی.. 17

1-4- اهداف ارزیابی پتروفیزیکی.. 19

فصل دوم: آشنایی با محیط نرم‌افزار. 21

2-1- محیط نرم افزار. 21

فصل سوم: ساخت پروژه و ورود اطلاعات... 39

3-1- ساخت پروژه 39

3-2- وارد کردن انواع اطلاعات... 43

3-2-1- بارگذاری داده‌های دارای فرمت استاندارد. 44

3-2-2- بارگذاری داده‌های با فرمت غیر استاندارد. 47

3-2-3- بارگذاری داده‌ها بصورت کلی.. 53

فصل چهارم: نمایش و کنترل کیفیت داده‌ها 57

4-1- نمایش داده‌ها 57

4-1-1- نمایش داده‌ها به صورت گرافیکی.. 57

4-1-1-1- نمایش داده‌ها به صورت یک لایوت... 58

4-1-1-2- نمایش داده‌ها به صورت هیستوگرام. 71

4-1-1-3- نمایش داده‌ها به‌صورت متقاطع. 78

4-1-1-4- نمایش داده‌ها به صورت پلات‌های چندگانه. 85

4-1-1-5- سایر روش‌های نمایش داده‌ها به صورت گرافیکی.. 87

4-1-2- نمایش داده‌ها بصورت رقومی.. 89

4-2- کنترل کیفی و ویرایش داده‌ها 93

4-2-1- بررسی نگارهای قطر چاه و قطر مته. 94

4-2-2- تعیین نقاط لوله‌گذاری (Casing Point) 95

4-2-3- پدیده چرخه پرشی (Cycle Skipping) 95

4-2-4- پدیده‌ First Reading. 99

4-2-5- هم‌عمق‌سازی نگارها (Depth Matching) 101

4-2-6- اتصال دادن داده‌ها (Merge) 104

4-2-7- تفکیک کردن داده‌ها (Split) 106

4-2-8- بازسازی و ترمیم نگارها 109

4-2-9- خط مبنای شیل.. 112

فصل پنجم: محاسبات مقدماتی و تصحیحات محیطی.. 119

5-1- محاسبات مقدماتی.. 119

5-2- تصحیحات محیطی.. 129

5-2-1- تصحیح گاما 134

5-2-2- تصحیح نوترون. 139

5-2-3- تصحیح چگالی.. 145

5-2-4- تصحیح مقاومت... 148

5-2-4-1- تصحیح نگارهای مقاومت در گل حفاری بر پایه آب شور. 149

5-2-4-2- تصحیح نگارهای مقاومت در گل حفاری بر پایه آب شیرین یا روغن.. 166

فصل ششم: تعیین لیتولوژی و پارامترهای مخزنی با استفاده از پلات‌ها 175

6-1- مقدمه. 175

6-2- تعیین خصوصیات ظاهری ماتریکس.... 176

6-3- تعیین نسبت و اختلاف دو نگار نوترون و چگالی.. 180

6-4- کراس پلات RHOMA-UMA.. 181

6-5- کراس پلات (MID-PLOT) ρ_maa-DT_maa 185

6-6- کراس پلات M-N.. 188

6-7- کراس پلات نوترون – چگالی.. 191

6-8- کراس پلات توریم – پتاسیم (thor pota lith) 197

6-9- کراس پلات  ) 199

6-10- تعیین برخی پارامترهای مخزنی شیل با استفاده از پلات‌ها 201

6-11- تعیین چگالی و زمان عبور صوت ماتریکس.... 204

6-12- تعیین مقاومت ویژه آب ‌سازندی.. 207

فصل هفتم:  ارزیابی پتروفیزیکی به روش قطعی.. 213

7-1- مقدمه. 213

7-2- ساخت Badhole. 215

7-3- زون‌بندی (Zonation) 219

7-4- محاسبه حجم شیل.. 229

7-5- محاسبه تخلخل.. 234

7-5-1- محاسبه تخلخل با استفاده از نگار سونیک... 237

7-5-2- محاسبه تخلخل با استفاده از نگارهای نوترون و چگالی.. 241

7-6- محاسبه اشباع آب... 248

7-7- محاسبه اشباع هیدورکربن.. 256

7-8- تصحیح تخلخل و اشباع آب از نظر هیدروکربن.. 258

7-9- تعیین لیتولوژی.. 264

فصل هشتم: ارزیابی پتروفیزیکی به روش احتمالی.. 275

8-1- مفاهیم. 275

8-2- ساخت ریاضی یک مدل در ارزیابی احتمالی.. 278

8-3- ساخت فیزیک یک مدل در ارزیابی احتمالی.. 284

8-3-1- مرزها (Bounds) 284

8-3-1-1- مرز معمول برای تمام محتویات حاضر در سازند. 284

8-3-1-2- مرز سیالات زون دست نخورده 285

8-3-1-3- مرز سیالات زون شسته شده (زون رخنه) 285

8-3-2- قیدها (constraints) 285

8-3-2-1- قید واحد سنگ (Rock Unity Constraint) 286

8-3-2-2- قید معادل بودن سیالات... 286

8-3-2-3- قید گل پایه آبی.. 287

8-3-2-4- قید گل پایه روغنی.. 287

8-3-2-5- قید آب کاهش نیافتنی.. 287

8-3-2-6- قید بوجود آمده توسط کاربر. 288

8-4- معادلات پاسخ ابزارها 289

8-5- ویژگی‌های سیال. 295

8-6- ساخت مدل برای انجام ارزیابی به روش احتمالی.. 299

8-7- انجام ماژول مرتبط با ارزیابی احتمالی.. 312

8-8- محاسبه نگارهای عدم قطعیت... 319

8-9- تعیین دقیق‌تر کانی‌ها (آنالیز معکوس) 326

8-10- فاکتور هندسی.. 330

8-10-1- فاکتور هندسی شعاعی.. 331

8-10-2- فاکتور هندسی شعاعی یکپارچه. 332

8-10-3- محاسبه فاکتور شعاعی هندسی در ژئولاگ... 334

8-11- خروجی گرفتن در مالتی‌مین.. 335

8-12- اختصاص دادن یک مجموعه روی نگارهای بخش مالتی‌مین.. 335

8-13- آنالیز لایه‌های نازک ماسه‌های شیلی.. 335

8-14- کاربردهای دیگر روش ارزیابی احتمالی.. 336

8-14-1- مدل‌سازی حفرات و شکستگی‌ها 336

8-14-2- شناسایی سیال. 338

8-14-2-1- مدل‌سازی نفت و گاز. 338

8-14-2-2- مدل‌سازی آب کاهش نیافتنی.. 339

فصل نهم:  تعیین زون‌ ‌های مخزنی و خروجی گرفتن.. 341

9-1- مقدمه. 341

9-2- تعیین زون‌های مستعد مخزن.. 341

9-3- خروجی گرفتن از نرم افزار. 354

9-3-1- گرفتن خروجی گرافیکی از نرم‌افزار. 354

9-3-2- خروجی گرفتن بصورت رقومی (دیجیتال) 362

 منابع. 369