مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران

کتاب مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران

کتاب حاضر با بیانی ساده به شرح مختصر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می پردازد. و مطالب اصلی مربوط به فصول آن را تبیین می کند. و در عین حال از ارائه نظریات تحلیلی و بحث و استدلال و احیانا نقد مطالب و نظریات دریغ نشده است. 

در اثر حاضر سعی شده مطالب براساس فهم و درک متعارف مفاهیم حقوقی و در موارد لزوم فقهی بیان شود و در همه جا روحیه قانونگذاری و حکومت قانون که فلسفه اصلی تدوین و تصویب قانون اساسی است تقویت گردد.

 

فصل اول- کلیات

مبحث اول: درباره قانون اساسی

گفتار اول: مفهوم قانون اساسی و تاریخچه آن

گفتار دوم: قانون اساسی در ایران

مبحث دوم: نظام حکومتی ایران و مبانی آن در قانون اساسی

گفتار اول: مبانی دینی نظام

گفتار دوم: نقش مردم در حکومت یا حاکمیت ملت در قانون اساسی

مبحث سوم: اصول کلی قانون اساسی

گفتار اول: ولایت فقیه

گفتار دوم: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و حقوق بشر

مبحث چهارم: دین رسمی، زبان، خط و پرچم

گفتار اول: دین رسمی و اقلیت‌های دینی

گفتار دوم: زبان، خط، تاریخ و پرچم کشور

فصل دوم- حقوق ملت

مبحث اول: حقوق شهروندان

گفتار اول: حقوق مدنی و سیاسی

گفتار دوم: حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی

گفتار سوم: حقوق قضائی

مبحث دوم: خانواده و حقوق زن

گفتار اول: خانواده و اهمیت آن در قانون اساسی

گفتار دوم حقوق زن

مبحث سوم: وظایف و مسئولیت‌های آخاد ملت

گفتار اول: بیان برخی تکالیف افراد ملت در قوانین اساسی کشورها

گفتار دوم: وظایف ملت در قانون اساسی ایران

فصل سوم- نظام اقتصادی و مالی جمهوری اسلامی ایران

مبحث اول: نظام اقتصادی

گفتار اول: مالکیت شخصی

گفتار دوم: مالکیت ملی

گفتار سوم: سلب مالکیت یا استرداد اموال تحصیل شده از طریق نامشروع

گفتار چهارم: ضوتبط اقتصاد جمهوری اسلامی ایران

گفتار پنجم: اصل 44 قانون اساسی و بخش‌های سه گانه دولتی، تعاونی و خصوصی

گفتار ششم: تحولات مربوط به اصل 44 در قالب سیاست‌های کلی

مبحث دوم: نظام مالی و بودجه در قانون اساسی

گفتار اول: بودجه کل کشور

گفتار دوم: مالیات

فصل چهارم- رهبری

مبحث اول: شرایط و نحوه انتخاب رهبر

گفتار اول: شرایط و صفات لازم برای رهبری

گفتار دوم: کیفیت انتخاب رهبر

مبحث دوم: مجلس خبرگان رهبری

گفتار اول: انتخابات خبرگان

گفتار دوم: وظایف مجلس خبرگان

مبحث سوم: وظایف و اختیارات رهبر

گفتار اول: اختیارات مربوط به اساس و کلیت نظام جمهوری اسلامی

گفتار دوم: اختیارات اجرائی رهبر

گفتار سوم: حدود اختیارات رهبر در قانون اساسی

گفتار چهارم: پایان دوره رهبری

گفتار پنجم: شورای موقت رهبری

فصل پنجم- قوه مقننه

مبحث اول: قانون گذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران

گفتار اول: قانون و مبنای مشروعیت آن

گفتار دوم: مراجع قانون گذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران

مبحث دوم: مجلس شورای اسلامی

گفتار اول: تشکیل و ترکیب مجلس شورای اسلامی

گفتار دوم: استقرار مجلس، اداره مجلس، تشکیل جلسات و حقوق وظایف نمایندگان

مبحث سوم: حدود اختیارات و صلاحیت مجلس شورای اسلامی

گفتار اول: وظایف نظارتی مجلس شورای اسلامی

گفتار دوم: وظیفه قانونگذاری مجلس

گفتار سوم: صلاحیت استثنائی کمیسیون‌های داخلی مجلس و دولت در قانونگذاری

گفتار چهارم: اظهارنظر شورای نگهبان و امضاء رئیس جمهور

مبحث چهارم: شورای نگهبان

گفتار اول: تأسیس و ترکیب شورای نگهبان

گفتار دوم: وظایف شورای نگهبان

مبحث پنجم: مجمع تشخیص مصلحت نظام

گفتار اول: عامل ضرورت (احکام اولیه و احکام ثانویه)

گفتار دوم: مصلحت نظام و تشکیل مجمع تشخیص مصلحت

گفتار سوم: مجمع تشخیص مصلحت نظام، پس از اصلاحیه قانون اساسی (1368)

مبحث ششم: همه پرسی یا مراجعه به آرای عمومی

گفتار اول: مرجع در خواست مراجعه به آراء عمومی

گفتار دوم: کیفیت برگزاری همه پرسی

گفتار سوم: چگونگی بررسی انطباق یا عدم انطباق نتیجه همه پرسی یا موازین شرعی و قانون اساسی

فصل ششم- قوه مجریه

مبحث اول: ریاست جمهوری

گفتار اول: انتخاب رئیس جمهور

گفتار دوم: مقام و موقعیت رئیس جمهور

گفتار سوم: وظایف و اختیارات رئیس جمهور

مبحث دوم: هیأت وزیران و وزرا

گفتار اول: هیأت وزیران

گفتار دوم: وزرا

مبحث سوم: نیروهای مسلح

گفتار اول: ارتش جمهوری اسلامی ایران

گفتار دوم: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

گفتار سوم: نیروی انتظامی

فصل هفتم- قوه قضائیه

مبحث اول: کلیات
گفتار اول: ویژگی‌های نظام قضایی اسلام

گفتار دوم: نظام قضایی جمهوری اسلامی ایران

گفتار سوم: اداره دستگاه قضایی

گفتار چهارم: موقعیت قضات در نظام قضایی جمهوری اسلامی ایران

گفتار پنجم: اصول کلی حاکم بر نظام قضایی جمهوری اسلامی ایران

مبحث دوم: تشکیلات قضایی قوه قضاییه

گفتار اول: پیشینه سازمان قضایی

گفتار دوم: سازمان قضائی جمهوری اسلامی ایران با توجه به قوانین اصلاحی

گفتار سوم: مراجع قضائی اختصاصی

گفتار چهارم: نهادهای وابسته به قوه قضاییه در قانون اساسی

فصل هشتم- شوراها و برخی نهادهای خاص

مبحث اول: شوراها

گفتار اول: کلیات

گفتار دوم: انواع شوراها، دوره فعالیت و نحوه تشکیل آن‌ها

گفتار سوم: وظایف و اختیارات شوراها

گفتار چهارم: هیأت‌های حل اختلاف و رسیدگی به تحلفات و انحرافات شوراها

مبحث دوم: شورایعالی امنیت ملی

گفتار اول: جایگاه و ترکیب شورایعالی امنیت ملی

گفتار دوم: وظایف شورایعالی امنیت ملی و نحوه تصمیم گیری آن

مبحث سوم: سازمان صدا و سیما

گفتار اول: اهمیت رادیو و تلویزیون و نحوه اداره آن

گفتار دوم: اداره سازمان صدا و سیما بر اساس قانون اساسی اصلاحی سال 1368

مبحث چهارم: شورایعالی انقلاب فرهنگی

پیوست