قضازدایی در دادرسی اطفال و نوجوانان در سیاست نوین کیفری ایران

کتاب قضازدایی در دادرسی اطفال و نوجوانان در سیاست نوین کیفری ایران

مروزه نظریات بسیاری در رابطه ی با قضازدایی اطفال و نوجوانان مطرح گردیده است که از جمله ی آنها نظریات مطرح حذف دادرسی اطفال در دادسراها است که با شاخصه ها ی میانجی گری و جبران زیانِ بزه دیده و... مورد بررسی قرار گرفته است.

با توجه به این موضوع که اطفال و نوجوانان از اقشار آسیب پذیر جامعه می‌باشند،توجه به این نکته که چگونه می‌توان در خصوص آسیب های موجود اجتماعی و حمایت های ویژه از اطفال و نوجوانان در هنگام رفتار معارض با قانون از آنها حمایت نمود؟ می‌توان راه حل هایی را از طریق مسائل و نظریات جرم شناختی پی ریزی کرد.یکی از این راه حل ها که می‌تواند با عنوان یک نظریه کیفر شناختی مطرح گردد نظریه قضا زدایی می‌باشد که توانسته در کنار نظریات دیگری همچون عدالت ترمیمی،کیفر زدایی و... نقش آفرینی نماید، به طوریکه  این مهم در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و در موادی همچون 88 تا 95 به چشم میخورد و مراقبت های ویژه و تسلیم به والدین و... از موارد قضا زدایی و عدم دخالت پلیس و مراجع قضایی در امر جرایم اطفال و نوجوانان می‌باشد.از جهاتی دیگر نیز با تقنین قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و در موادی همچون ماده ی  287 و سایر مواد،قضا زدایی به صورت نسبی پذیرفته شده است.با این حال لایحه قضا زدایی به طور مستقلی، حدود چهار سال است که در کمیسیون های فرعی مجلس مطرح شده است و شاید در آینده نزدیک، پس از تصویب، به منصه ی اجرایی نیز برسد. بایستی در کنار این موارد به این امر نیز توجه نمود که برای ارتقای قضا زدایی از سیستم رسیدگی های کیفری اطفال، قضازدایی باعث رشد و باز اجتماعی شدن،عدم انگ زنی یا برچسب خوردن،مراقبت های ویژه و... از اطفال و نوجوانان خواهد شد و از جهاتی باعثِ مورد توجه قرار گرفتن این گروه در میان خانواده و جامعه خواهند بود.

برای مشاهده مقالات معرفی کتب کلیک نمایید

با این وجود توجه به قضا زدایی چه در مرحله ی پیش از دادرسی و چه در  دادرسی،  از امور بسیار مهم و ضروری می‌باشد که امروزه در حقوق کیفری نوین ایران نیز مورد توجه قرار گرفته است و بررسی تمام چالشها و رویکردها و تحولات در کنار نطریات مطرح موجود در قضا زدایی از اهمیت برخوردار می‌باشد و  ما نیز در پژوهش پیش رو بر آنیم با بررسی و تعمق در این نظریه و نهادها و قوانین کیفری  به برخی ابهامات در این حوزه پاسخ دهیم از جمله اینکه حقوق کیفری نوین ایران تا چه حدی توانسته با نظریه قضا زدایی ارتباط برقرار کند؟ آیا قضازدایی نظریه  خوش آیند و مفیدی برای رفتارهای معارض اطفال و نوجوانان می‌باشد؟ چه راهکارهایی در جهت اجرای بهتر قضازدایی در نظام نوین حقوق کیفری ایران پیشنهاد میگردد؟ اجرای قضازدایی چه معایب و مزیت هایی در مواجهه با رفتار معارض با قانون اطفال و نوجوانان خواهد داشت؟

فهرست مطالب 

 مقدمه. 13

فصل اول: مفاهیم، تاریخچه و تحولات تقنینی.. 15

مبحث اول:مفاهیم. 16

گفتار اول: مفهوم قضازدایی.. 16

گفتار دوم: مفهوم طفل و نوجوان.. 17

بند اول: مفهوم لغوی و اصطلاحی طفل،کودک،نوجوان  17

بند دوم: مفهوم طفل و نوجوان از دیدگاه روان شناسی رشد  18

بند سوم: مفهوم طفل و نوجوان از دیدگاه قانون مجازات اسلامی مصوب 1392  19

گفتار سوم: مفهوم دادرسی.. 21

مبحث دوم: تاریخچه دادرسی اطفال و نوجوانان و مسئولیت کیفری.. 22

گفتار اول:تاریخچه دادرسی اطفال و نوجوانان.. 23

گفتار دوم: تاریخچه مسئولیت اطفال در قوانین کیفری ایران(از گذشته تاکنون) 25

بند اول: مسئولیت کیفری اطفال در قانون مجازات عمومی 1304  26

بند دوم: مسئولیت کیفری اطفال در قانون تشکیل دادگاههای اطفال 1338  29

بند سوم: مسئولیت کیفری اطفال در لایحه ی قانون تشکیل دادگاه های عمومی 1358  31

بند چهارم: مسئولیت کیفری اطفال در قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب 1378  32

بند پنجم: مسئولیت کیفری اطفال در سایر قوانین جزایی  33

بند ششم: مسئولیت کیفری اطفال در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392  34

بند هفتم: مسئولیت کیفری اطفال در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392  35

مبحث سوم: پیشینه و مبنای قضازدایی.. 35

گفتار اول: پیشینه قضا زدایی.. 35

گفتار دوم: مبانی قضازدایی اطفال و نوجوانان در قوانین کیفری نوین ایران.. 39

مبحث چهارم: رابطه ی قضازدایی اطفال و نوجوانان با سایر عناوین مرتبط با تأکید بر قوانین کیفری نوین ایران  42

گفتار اول: جرم زدایی در دادرسی اطفال و نوجوانان.. 42

بند اول: مفهوم جرم زدایی.. 43

بند دوم: رابطه ی قضازدایی با جرم زدایی در دادرسی اطفال و نوجوانان  45

الف) جرم زدائی قانونی (رسمی) 48

ب) جرم زدائی عملی (بالفعل) 48

گفتار دوم: کیفرزدایی در دادرسی اطفال و نوجوانان.. 49

بند اول: مفهوم کیفرزدایی.. 49

بند دوم:جلوه های کیفرزدایی در دادرسی اطفال و نوجوانان در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392  50

بند سوم: رابطه ی قضازدایی با کیفرزدایی در دادرسی اطفال و نوجوانان  50

گفتار سوم: عدالت ترمیمی در دادرسی اطفال و نوجوانان.. 51

بند اول: مفهوم عدالت ترمیمی.. 51

بند دوم: شاخصه های عدالت ترمیمی با تاکید بر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392  53

الف: سیاست جنایی مشارکتی.. 53

ب: بزه دیده شناسی.. 55

پ:  جبران خسارت... 56

بند سوم: رابطه ی قضازدایی با عدالت ترمیمی در دادرسی اطفال و نوجوانان  57

گفتار چهارم: نظریه برچسب زنی در دادرسی اطفال و نوجوانان.. 59

بند اول: مفهوم برچسب زنی.. 59

بند دوم: رابطه ی قضازدایی با برچسب زنی در دادرسی اطفال و نوجوانان  64

فصل دوم: جلوه های قضازدایی اطفال در قوانین کیفری ایران و سایر کشورها 67

مبحث اول: قضازدایی در مراحل مختلف فرایند کیفری.. 68

گفتار اول: قضازدایی اطفال و نوجوانان در مرحله ی تعقیب... 68

گفتار دوم: قضازدایی اطفال و نوجوانان در مرحله ی اثبات جرم. 69

گفتار سوم: قضازدایی اطفال و نوجوانان در مرحله ی حکم به مجازات... 70

گفتار چهارم: قضازدایی اطفال و نوجوانان در مرحله ی اجرای مجازات... 70

مبحث دوم: سازوکارهای مختلف قضازدایی در حقوق جزای اسلامی با تأکید بر قوانین نوین کیفری.. 71

گفتار اول: میانجی گری.. 71

گفتار دوم: عفو. 73

گفتار سوم: توبه. 75

گفتار چهارم: بزه پوشی.. 76

گفتار پنجم: اصلاح ذات البین.. 77

مبحث سوم: جایگاه قضا زدایی در سایر کشورها 79

گفتار اول:آمریکا 79

گفتار دوم: فرانسه. 84

گفتار سوم: آلمان.. 85

گفتار چهارم:کانادا 89

منابع. 91

الف) کتب... 91

ب) مقالات، تقریرات و پایان نامه ها  93