| نام ناشر | |
| نام مولف | محمدرضا شب خیز |
| سال انتشار | 1397 |
| نوبت انتشار | 1 |
| قطع کتاب | وزیری شومیز |
| تعداد صفحه | 614 |
| تیراژ | 1000 |
| شابک | 9786003462267 |
کتاب ارزشمند «تکملة المنهاج» نظریات و فتاوای مرحوم حضرت آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی رضوان الله تعالی علیه است و موضوع آن، مباحث «قضاوت، شهادت، حدود، تعزیرات، دیات و قصاص» می‌باشد.
در ترجمۀ پیش رو، جلد اول به مباحث «قضاوت و شهادت» اختصاص یافته؛ جلد دوم به مباحث «حدود و تعزیرات»؛ جلد سوم به «قصاص» و جلد چهارم به «دیات».
با توجه به اینکه این کتاب از مهم‌ترین منابع مورد استفادۀ مقنن در تدوین قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 است، در حال حاضر، به عنوان یکی از منابع مهم درسی برای طلاب و دانش‌جویان رشته‌های حقوق و فقه و مبانی حقوق مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این کتاب، از جملۀ کتبی است که در آزمون‌های دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری، از منابع طرح سؤال می باشد.
اگر شخصی، شخصی دیگر را بکشد، زمانی قاتل قصاص میشود که مقتول:
1 ـ شرع و قانون از حق او حمایت کرده باشند (خونش محترم باشد/ مثلاً مرتد یا قاتل نباشد).
2 ـ در شرایطی به قتل رسیده باشد که با قاتلش از نظر دین برابر بوده (مثلاً هر دو مسلمان باشند).
3 ـ به عمد کشته شده باشد.
زمانی که فرد عاقل و بالغی با قصد و عمد، کسی را به قتل برساند، در واقع مرتکب قتل عمد شده است؛ حتی اگر وسیله‌ای که این فرد توسط آن کسی را کشته است، از لحاظ عرف جامعه وسیله کشنده‌ای نباشد.
پرسش: اگر قاتل عملی را انجام دهد که از لحاظ عرف جامعه موجب مرگ کسی میشود؛ حال آنکه او قصد و عمدی برای کشتن نداشته باشد، قتل عمد رخ داده است؟
پاسخ: بر اساس نظر مشهور فقها چون عملش عرفاً کشنده است، عمل او قتل عمد محسوب میشود.
پرسش: اگر کسی قصد و نیتی برای قتل نداشته باشد و عمل او نیز از لحاظ عرف جامعه موجب مرگ نمیشود، در صورت وقوع قتل آیا قتل عمد صورت گرفته است؟
پاسخ: خیر، زیرا هیچ یک از شرایط تحقق قتل عمد را ندارد؛ بنابراین قاتل قصاص نخواهد شد. به عنوان مثال: مثلاً کسی را با تکه چوبی نازک بزنند و آن شخص بر اثر آن بمیرد و یا سنگریزه‌ای را به سمت کسی پرتاب کنند و باعث مرگ او شود. در هر دو مثال عمل قاتل از لحاظ عرف موجب مرگ نمیشده است.
ماده 289 قانون مجازات اسلامی: جنایت بر نفس، عضو و منفعت بر سه قسم عمدی، شبه عمدی و خطای محض است.
ماده 290 قانون مجازات اسلامی: جنایت در موارد زیر عمدی محسوب میشود:
الف: هرگاه مرتکب با انجام کاری قصد ایراد جنایت بر فرد یا افرادی معین یا فرد یا افرادی غیر معین از یک جمع را داشته باشد و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن واقع شود، خواه کار ارتکابی نوعاً موجب وقوع آن جنایت یا نظیر آن بشود، خواه نشود.
ب: هرگاه مرتکب، عمداً کاری انجام دهد که نوعاً موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن، می‌گردد، هرچند قصد ارتکاب آن جنایت و نظیر آن را نداشته باشد ولی آگاه و متوجه بوده که آن کار نوعاً موجب آن جنایت یا نظیر آن میشود.
پ: هرگاه مرتکب قصد ارتکاب جنایت واقع شده یا نظیر آن را نداشته و کاری را هم که انجام داده است، نسبت به افراد متعارف نوعاً موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن، نمیشود لکن در خصوص مجنیٌ‌علیه، به علت بیماری، ضعف، پیری یا هر وضعیت دیگر و یا به علت وضعیت خاص مکانی یا زمانی نوعاً موجب آن جنایت یا نظیر آن میشود مشروط بر آنکه مرتکب به وضعیت نامتعارف مجنیٌ‌علیه یا وضعیت خاص مکانی یا زمانی آگاه و متوجه باشد.
ت: هرگاه مرتکب قصد ایراد جنایت واقع شده یا نظیر آن را داشته باشد، بدون آنکه فرد یا جمع معینی مقصود وی باشد؛ و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن، واقع شود، مانند اینکه در اماکن عمومی بمب‌گذاری کند.
و ...
¢ مهم‌ترین ویژگی‌های این اثر عبارتند از:
1ـ کلیه مباحث به صورت ساده و روان ترجمه شده‌اند.
2ـ عناوین و اصطلاحاتی که ممکن است مخاطبان کتاب با آنها آشنا نباشند، توضیح داده شده است.
3ـ با توجه به اینکه این ترجمه، مطابق با سرفصل‌های آموزشی دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری است، از ذکر مباحثی که از سرفصل‌های آموزشی حذف شده‌اند (مانند مباحث مربوط به برده‌داری) و در آزمون‌های کارشاسی ارشد و دکتری هم مورد سؤال قرار نمی‌گیرند، اجتناب گردیده است.
4ـ با توجه به اینکه این کتاب از مهم‌ترین منابع مورد استفادۀ مقنن در تدوین قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 است، پس از بیان هر مبحث، مواد مرتبط با آن در قانون مجازات اسلامی بیان شده است.
4ـ جهت آشنایی بیشتر مخاطبان با نظرات دیگر فقهاء، نظریات و فتاوای حضرت آیت الله العظمی خویی رضوان الله تعالی علیه، با نظرات و استفتائات فقهای معاصر اعلی الله مقامهم اجمعین، تطبیق داده شده است.
