نام ناشر | |
نام مولف | |
سال انتشار | 1401 |
نوبت انتشار | 1 |
قطع کتاب | وزیری شومیز |
تعداد صفحه | 514 |
تیراژ | 200 |
نفت و گاز مهمترین منابع تأمین انرژی بشر امروزی هستند؛ بهطوریکه نفت خام چهلوپنج درصد و گاز طبیعی بیستوپنج درصد انرژی دنیا را تأمین میکنند لذا در معادلات اقتصادی و سیاسی جهان و روابط بینالملل نقشی راهبردی و کلیدی را ایفا میکنند پس در همینجا است که مهندسی نفت، گاز و پتروشیمی با ارائه فناوری پیشرفته برای حفظ عرضه و تقاضای نفت خام در سطح ملی و جهانی نقش مهم خود را در شکلگیری جامعه پیشرفته نشان میدهد. صنعت نفت و گاز درگذشته همیشه تأثیر قدرتمندی در شکلگیری جوامع داشته و انتظار میرود این موضوع همچنان برای آینده نیز ادامه داشته باشد. از یکصد و شصت سال قبل در پنسیلوانیا که نفت در عمق شصتونه فوتی یافت شد تا به امروز که چاههای چندین کیلومتری در زیر سطح زمین حفر میشوند؛ از لحاظ پیشرفت در فنآوری به حدی رسیده است که بسیار آسانتر از گذشته میتوان با صرف وقت و هزینه کمتر منابع نفت و گاز را کشف و استخراج کرد. مهندسان صنایع وابسته به نفت و گاز همگی در مسیر طولانی قرار دارند که از حفاری زمین برای تولید، استخراج نفت و سایر مواد شروع میشود و با کمک فناوریهای پیشرفته به سمت پالایش و تولید محصولات مختلف ادامه پیدا میکند.
فهرست مطالب
فصل اول- تاریخ نفت و گاز
1-1- تاریخ استعمال
1-2- تاریخ استخراج (جهان)
1- 4- امتیازات نفتی جنوب
1-4-1- امتیاز هوتز
1-4-2- امتیاز رویتر
1-4-3- امتیاز بانک شاهی
1-4-4- امتیاز دارسی
1-4-5- قرارداد آرمیتاژ اسمیت
1-4-6- الغای امتیاز دارسی
1-5-2- امتیاز شرکت آمریکایی امیرانین
1-5-3- قرارداد اکتشاف و استخراج معادن با شرکت هلاندی
1-6- نهضت ملی شدن صنعت نفت
1-6-1- قرارداد گس- گلشائیان
1-6-2- تشکیل مجلس شانزدهم و رد قرارداد الحاقی
1-6-3- ملی شدن صنعت نفت
1-7- کودتای 28 مرداد و تشکیل کنسرسیوم
1-7-1- کودتای 28 مرداد
1-7-2- تشکیل کنسرسیوم نفت
1-7-3- کنسرسیوم جدید
فصل دوم- بازار و اقتصاد نفت و گاز
2-1- ذخایر نفت و گاز ایران و اهمیت آن
2-2- اقتصاد جهان
2-6- تولید نفت خام
2-7- چاههای نفت
فصل سوم- پروژههای نفت و گاز
3-1- انواع و دستهبندی
3-2- تعاریف و اصطلاحات
3-3- طرحها و پروژهها
3-4- مراحل اجرای پروژه
3-5- اهمیت مدیریت پروژه
3-6- قراردادهای صنعت نفت و گاز
3-6-1- نظامهای امتیازی
3-6-2- نظامهای قراردادی
3-6-2-1- قراردادهای مشارکتی
3-6-2-2- قراردادهای خدماتی
3-6-3- مدل جدید قراردادهای نفتی
3-6-4- قراردادهای داخلی در صنعت نفت
3-6-5- قراردادهای برمبنای قیمت
3-7- ارزیابی سرمایهگذاری پروژه
3-7-1- هزینههای سرمایهگذاری
3-7-2- هزینههای عملیاتی
فصل چهارم- زمینشناسی و اکتشاف نفت و گاز
4-1- نفت و زمین شناسی
4-2- تشکیل و حفظ مواد آلی
4-3- تبدیل مواد آلی به نفت و گاز
4-3-1- دیاژنز
4-3-2- کاتاژنز
4-3-3- متاژنز
4-4- کروژن
4-5- سنگ منشأ
4-6- مهاجرت نفت
4-6-1- مهاجرت اولیه
4-6-2- مهاجرت ثانویه
4-7- سنگ مخزن
4-8- پوشسنگ
4-9- نفتگیر
4-10- اکتشاف نفت و گاز
4-10-1- روشهای اکتشاف
4-10-1-1- نشانههای زمینشناسی
4-10-1-2- نقشههای زمینشناسی
4-10-1-3- روش ژئوشیمی
4-10-1-4- روش ژئوفیزیکی
4-10-1-5- روش دیرینشناسی
4-10-2- چشمانداز فعالیتهای ﺁﻳﻨﺪه ﺍﻛﺘﺸﺎﻓﻲ ﻭ چالشها
4-11- زمینشناسی هیدروکربنی ایران
4-11-1- حوضههای زاگرس، خلیجفارس و ایران مرکزی
4-11-2- حوضه ایران شمالی (حوضه کپه داغ، شرق گرگان و شمال شرق ایران)
4-11-3- حوضه ایران شمال غربی (دشت مغان)
4-11-4- حوضه شمال ایران مرکزی (اطراف شهر قم)
4-11-5- حوضه دریای خزر جنوبی
4-11-6- مکران
4-12- میادین نفتی و گازی ایران
4-12-1- منابع موجود نفت خام
4-12-2- منابع موجود گاز طبیعی
فصل پنجم- خصوصیات نفت خام
5-1- گروههای تشکیلدهنده
5-1-1- ترکیبات هیدروکربنی
5-1-1-1- پارافینها
5-1-1-2- نفتنها
5-1-1-3- آروماتیکها
5-1-1-4- الفینها
5-1-1-5- سایر ترکیبات هیدروکربنی
5-1-2- ترکیبات غیر هیدروکربنی
5-1-2-1- ترکیبات گوگرددار
5-1-2-2- ترکیبات اکسیژندار
5-1-2-3- ترکیبات نیتروژندار
5-1-2-4- ترکیبات آلی فلزی
5-1-2-5- ترکیبات دارای توضیحات شیمیایی ناکامل
5-2- ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی
5-2-1- وزن مخصوص
5-2-2- نقطه ریزش
5-2-3- گرانروی
5-2-4- فشار بخار و نقطه اشتعال
5-2-5- مقدار گوگرد
5-2-6- نقطه ابری شدن
5-2-7- نقطه انجماد
5-2-8- نقطه جوش
5-2-9- رنگ و بو
5-2-10- نمایه شکست
5-3- فرآوردههای نفت خام
فصل ششم- خصوصیات گاز طبیعی
6-1- عناصر تشکیلدهنده
6-2- منشأ و فرآیند تشکیل
6-3- استحصال و فراورش
6-4- انواع گاز
6-4-1- گاز ساختگی
6-4-2- گاز سنتز
6-4-3- گاز شهری
6-4-4- گاز شیرین
6-4-5- گاز طبیعی
6-4-6- گاز طبیعی فشرده
6-4-7- مایعات گاز طبیعی
6-4-8- گاز طبیعی مایع
6-4-9- گاز کلاهک گازی
6-4-10- گاز مایع
6-4-11- گاز مشعل
فصل هفتم- برداشت سیالات مخزن
7-1- سیالات مخزن و خصوصیات آنها
7-1-1- نفت سنگین (سیاه)
7-1-2- نفت فرار
7-1-3- گاز معکوس (میعانی) یا میعانات گازی
7-1-4- گاز تر (مرطوب)
7-1-5- گاز خشک
7-2- روش های برداشت سیالات
7-2-1- برداشت اولیه
7-2-1-1- رانش با انبساط سنگ و سیال مایع
7-2-1-2- رانش کلاهک گازی
7-2-1-3- رانش آب
7-2-1-4- رانش تخلیه
7-2-1-5- رانش ریزش ثقلی
7-2-1-6- رانش مرکب
7-2-2- برداشت ثانویه
7-2-3- برداشت ثالثیه
7-2-3-1- روشهای شیمیایی
7-2-3-2- روشهای حرارتی
7-2-3-3- روشهای نوین
7-2-3-4- روش تزریق گاز
7-2-4- برداشت از مخازن گاز میعانی (پارس جنوبی)
7-2-4-1- بازگردانی گاز تولیدی به مخزن
7-2-4-2- تزریق گازهای نیتروژن و دیاکسید کربن
7-2-4-3- تغییر خاصیت ترشوندگی سنگ مخزن
فصل هشتم- حفاری و استخراج
8-1- اقدامات شرکتهای عامل جهت آغاز عملیات حفاری
8-2- آمادهسازی محل استقرار و برپایی دکل حفاری
8-3- انواع چاه و روشهای حفاری
8-4- انواع دکل حفاری
8-4-1- دکلهای خشکی
8-4-1-1- دکلهای ثابت
8-4-1-2- دکلهای متحرک
8-4-2- دکلهای دریایی
8-4-2-1- دکلهای دریایی شناور
8-4-2-2- دکلهای دریایی پایهدار
8-5- عملیات حفاری چاه
8-5-1- عملیات اتصال لولهها
8-5-2- عملیات پیمایش چاه
8-5-3- عملیات جداره گذاری و سیمانکاری
8-5-4- عملیات تکمیل چاه
8-5-5- عملیات بستن و ترک کردن چاه
8-6- تعمیرات چاه
8-7- سرویسهای چاه
8-7-1- انتقال دکل و برپاسازی آن
8-7-2- سرویسهای عمومی
8-7-3- سرویسهای ویژه
8-8- پرسنل دکلهای حفاری
فصل نهم- بهرهبرداری
9-1- وظایف مهندس بهره برداری
9-2- تسهیلات سرچاهی
9-3- لولههای نفت و گاز
9-3-1- لولههای انتقال نفت و یا گاز چاه
9-3-2- لولههای انتقال سیال
9-3-3- لولههای جمعآوری
9-4- واحد بهرهبرداری و قسمتهای مختلف آن
9-4-1- مجموعه انشعاب یا چندراهه
9-4-2- لولههای مقسم
9-4-3- مجموعههای تفکیککننده
9-4-3-1- انواع تفکیککنندهها
9-4-3-2- عوامل مؤثر در تفکیککنندهها
9-4-3-3- تغییر درجه حرارت محیط و تأثیر آن در عمل تفکیک
9-4-3-4- علت وجود دستگاه تفکیککننده
9-4-3-5- ظرفیت تفکیک واحدهای بهرهبرداری
9-4-3-6- خصوصیات تفکیککنندهها
9-4-3-7- اشکالات در عمل تفکیک
9-4-3-8- تعیین ظرفیت جداسازی یک تفکیککننده
9-4-4- مخزن بهرهبرداری
9-4-5- توربین و پمپها
9-4-6- اتاق کنترل
9-5- لایه آزمایی با ساق مته
9-6- مشبککاری
9-7- اسیدکاری
فصل دهم- حملونقل
10-1- حملونقل و ارتباطات
10-2- انتقال نفت
10-2-1- خطوط لوله
10-2-2- حملونقل دریایی
10-2-3- کامیونهای مخزن دار
10-2-4- حملونقل ریلی
10-3- انتقال گاز
10-3-1- خطوط لوله
10-3-2- گاز طبیعی مایع
10-3-3- تبدیل گاز به مایعات با ارزش
10-3-4- تبدیل گاز به الکتریسیته و انتقال آن
10-3-5- گاز طبیعی فشرده
10-3-6- گاز طبیعی جذب شده
10-3-7- تبدیل گاز به جامد
فصل یازدهم- پالایش نفت خام
11-1- تاریخچه
11-2- پالایشگاه نفت
11-2-1- واحدهای پالایشگاه
11-2-2- شرح واحدهای فرآیندی و یوتیلیتی
11-2-2-1- واحد نمکزدایی
11-2-2-2- واحد تقطیر
11-2-2-3- واحد رفرمینگ
11-2-2-4- واحد ﻛﺮاﻛﻴﻨﮓ
11-2-2-5- واحد ﻛﻜﻴﻨﮓ
11-2-2-6- واحد آلکیلاسیون
11-2-2-7- واحد ﭘﻠﻴﻤﺮیزاسیون
11-2-2-8- واحد اﻳﺰوﻣﺮیزاسیون
11-2-2-9- واحد بازیابی گوگرد
11-2-2-10- واحد مراکس
11-2-2-11- واحد یوتیلیتی
11-3- ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎی ﺗﺼﻔﻴﻪ و ﺗﺨﻠﻴﺺ فرآوردههای ﻧﻔﺘﻲ
11-3-1- عملیات تصفیه شیمیایی
11-3-2- عملیات تصفیه با هیدروژن
11-4- ﺍﺧﺘﻼﻁ ﻧﻔﺖ ﺧﺎﻡ
11-4-1- ﺍﺧﺘﻼﻁ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ
11-4-2- ﺭﻭﺵ ﺍﺧﺘﻼﻁ ﻣﺨﺰﻧﻲ
11-5- ذخیره فرآوردههای نفتی
11-5-1- نقش اقتصادی مخازن
11-5-2- اﺟﺰای تشکیلدهنده ﻣﺨﺎزن
11-5-3- آراﻳﺶ ﻣﺨﺎزن در واﺣﺪﻫﺎ
11-5-4- دستهبندی ﻣﺨﺎزن ذخیرهسازی
11-5-4-1- مخازن روباز
11-5-4-2- مخازن ﺳﻘﻒ ﺛﺎﺑﺖ
11-5-4-3- مخازن ﺳﻘﻒ ﺷﻨﺎور
11-5-4-4- مخازن کروی
11-5-4-5- مخازن سرد
11-6- پتروپالایشگاه
فصل دوازدهم- پالایش گاز طبیعی
12-1- تاریخچه
12-2- چشم انداز بلند مدت بازار گاز
12-3- استخراج تا مصرف گاز
12-3-1- استخراج و انتقال
12-3-2- معرفی واحدهای عملیاتی پالایشگاه
12-3-3- مسیر فرآوری گاز در پالایشگاه
12-3-3-1- تأسیسات دریایی
12-3-3-2- تأسیسات خشکی
12-3-3-2-1- واحدهای عملیاتی
12-3-3-2-2- واحدهای صدور و تقویت فشار گاز
12-3-3-2-3- واحدهای یوتیلیتی
12-3-3-2-4- واحدهای خارج از پالایشگاه
12-3-4- مصرف گاز
12-4- آمادهسازی ﮔﺎز ﺟﻬﺖ ﻓﺮآوری
12-5- پالایشگاه گاز
12-6- شرح واحدهای پالایشگاه
12-6-1- واحدهای فرآیندی
12-6-1-1- واحد 100/ تأسیسات دریافت
12-6-1-2- واحد 101/ شیرین سازی گاز
12-6-1-3- واحد 102/ واحد احیاء گلایکول
12-6-1-4- واحد 103/ تثبیت مایعات گازی
12-6-1-5- واحد 104/ واحد آبگیری و نمزدایی
12-6-1-6- واحد 105/ بازیافت اتان
12-6-1-7- واحد 106/ صادرات گاز
12-6-1-8- واحد 107/ برج جداکننده پروپان
12-6-1-9- واحد 108/ واحد بازیافت گوگرد
12-6-1-10- واحد 109/ تصفیه آباسیدی
12-6-1-11- واحد 110/ واحد پشتیبان کننده میعانات گازی
12-6-1-12- واحد 111/ سیکل چرخشی سرماسازی پروپان
12-6-1-13- واحد 113/ واحد احیاء کاستیک
12-6-1-14- واحد 114/ شیرین سازی و آبگیری پروپان
12-6-1-15- واحد 115/ شیرین سازی و آبگیری بوتان
12-6-1-16- واحد 116/ شیرین سازی آبگیری اتان
12-6-2-2- واحد 121/ تولید بخار
12-6-2-3- واحد 122/ تأمین سوخت گازی
12-6-2-4- واحد 123/ هوای ابزار دقیق
12-6-2-5- واحد 124/ تهیه نیتروژن
12-6-2-6- واحد 125/ آب دریا
12-6-2-7- واحد 126/ نمکگیری آب دریا
12-6-2-8- واحد 127/ تصفیه آب
12-6-2-9- واحد 128/تولید آب آشامیدنی
12-6-2-10- واحد 129/ تصفیه آبهای صنعتی و فاضلاب
12-6-2-11- واحد 130/ آب آتشنشانی
12-6-2-12- واحد 131/ مخزن دیزل و ژنراتورهای اضطراری
12-6-2-13- واحد 132/ آب خنککننده
12-6-3- واحدهای خارج از پالایشگاه
12-6-3-1- واحد 140/ مشعل
12-6-3-2- واحد 141/ فاضلاب
12-6-3-3- واحد 142/ حوضچه سوزان
12-6-3-4- واحد 143/ تانکهای ذخیره میعانات گازی
12-6-3-5- واحد 145/ مخزن ذخیره موقت پروپان
12-6-4- واحدهای ذخیرهسازی
12-6-4-1- واحد 146/ ذخیره مواد شیمیایی
12-6-4-2- واحد 147/ سردسازی و ذخیره پروپان
12-6-4-3- واحد 148/ سردسازی و ذخیره بوتان
12-6-4-4- واحد 149/ تأسیسات بارگیری پروپان
12-6-4-5- واحد 150/ تأسیسات بارگیری بوتان
12-6-4-6- واحد 200/ تأسیسات انتقال
منابع و مآخذ
پالایشگاههای نفت، گاز و میعانات گازی ایران