نام ناشر | کتاب آوا |
نام مولف | دکتر شیخ احمد ممبینی |
سال انتشار | 1399 |
نوبت انتشار | 1 |
قطع کتاب | وزیری شومیز |
تعداد صفحه | 161 |
تیراژ | 200 |
شابک | 9786003465558 |
مساله حریم از جمله احکام مهم در اسلام و فقه است که از اعتبار و منزلت بسیار بالایی برخوردار میباشد، حریم به اعتبار نوع آن، به حریمهای مادی و غیرمادی تقسیم میشود، البته فقهاء با توجه به شرایط و نوع نیاز جوامع بشر، غالبا به طرح احکام و شرایط حریمهای مادی مثل حریم چاه، نهر، روستا و امثال ذالک پرداختهاند وکمتر در موضوعاتی از قبیل حریم خصوصی اشخاص، توجه ومداقه عمیق فقهی نمودهاند بنابراین میتوان اذعان داشت قریب به اکثر دیدگاههای مذکوردر تعریف حریم، ناظر بر جنبههای مادی حریم میباشد؛ لذا در این تحقیق تلاش شده به مدد بهره گیری از نظرات فقهاء، تعریف جدید و عام که در برگیرنده همه اقسام حریمها باشد، ارائه گردد.
درموضوع ماهیت حریم دو دیدگاه ملکیت و حق بودن حریم وجود دارد، هر دیدگاه قایلین خاص خود را دارد، سر آمد قائلین نظریه ملکیت حریم، شیخ طوسی و مشهود فقهاءاند در مقابل بزرگانی مثل کاشف الغطاء و علامه مجلسی، قائل به حق بودن حریم، میباشند.
عدم ایراد ضرر، نفی حرج، ظلم، ایذاء واذیت، مصلحت، ضرورت حفظ حیثیت انسان، سیره عقلاء و عدم ورود به قرقگاههای الهی، ازجمله مبانی اعتبار حریم اند، البته برخی از این مبانی، درهمه حریمها مشترکاند مثل اجتناب ازوارد کردن ضرربه دیگران و برخی منحصرا اختصاص به حریمهای معنوی دارند مثل حفظ حیثیت انسان و عدم ورود به قرقگاههای الهی .
شاخصهای تعیین مسافت حریم را میتوان در پنج قسم، منصوص، اصطیادی، حکومتی، عرفی و عقلایی، دستهبندی کرد، درمورد شاخصهای اصطیادی، چهار دیدگاه و مبنا شامل، نیاز و حاجت، نفی ضرر، مصلحت و عرف، وجود دارد .
مساله حریم در حقوق نیز از جایگاه خاص برخوردار است به نحوی که در قانون مدنی چهار ماده بصورت کامل پیرامون تعریف و شاخصهای تعیین مسافت حریم میباشد، در سایر قوانین نیز به این موضوع عنایت شده است
فهرست مطالب
چکیده
مقدمه
1- بیان مسأله
2- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
3- تعریف واژهها و اصطلاحات فنی و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی)
فصل اول: مفاهیم و اصطلاحات
1-1- پیشینه حریم درکتب فقهی
2- تعریف حریم
1-2- 1- حریم در لغت
الف: به صورت مفرد
ب: به صورت مرکب
1-2- حریم دراصطلاح
1-2-1- در فقه
1. علامه حلی
2- علامه مجلسی
3 - ملا صالح مازندرانی
4- آیت الله خویی
1-2-2- حریم در فقه اهل سنت
1-2-3 – شافعی :
سیوطی :
1-2-4- حریم در حقوق
1-3-5- تعاریف حقوقدانان
1- دکتر سید حسن امامی
2- دکتر لنگرودی
3- دکتر ناصر کاتوزیان
1-6- جمع بندی تعاریف
1-7- تعریف پیشنهادی
8-1-ماهیت حریم
1-9- اقوال قائلین به ملکیت حریم
1-9-1- شیخ طوسی
1-9-2- ابن ادریس
1-9-3- شهید ثانی در مسالک
1-9-4- فیض کاشانی
1-9-5- محقق سبزواری
1-9-6- علامه بحرانی
1-9-7- میرزای قمی
1-9-8- نظرصاحب مفتاح الکرامه
1-9-9- نظرصاحب جواهر
1-9-10- نظر شهید صدر
الف : ملکیت حریم
ب : فقدان هرنوع حکم
ج : وجود یک حکم الزام آور
1-9-11- امام خمینی
1-10- قائلین به حق بودن حریم
1-10-1- علامه حلی
1-10-2- علامه مجلسی
1-10-3- ملا هاشم خراسانی
1-10-4-کاشف الغطاء
1-10-5- آیت الله تبریزی
1-10-6- آیت الله خویی
1-10-7- آیت سید سعید حکیم
1-11- ثمرات و نتایج دو دیدگاه ملکیت و حق بودن حریم
1-12- جمع بندی حق یا ملک بودن حریم
فصل دوم: مستندات و مبانی حریم
2-1- نفی ضرر
2-2- اقسام مداخله درحریم
2-3- نفی حرج
2-4- نفی ظلم
2-5- نفی آزار و اذیت
2-6- حفظ سلطه بر خویش
2-7- حفظ کرامت و حیثیّت انسان
2-8- حفظ مصلحت اجتماع
2-9 - حفظ قرقگاههای الهی
10-2- سیره عقلاء
فصل سوم: شاخصهای تعیین حریم
3-1- تعریف شاخص
3-2- ضرورت وجود شاخص
3-3- دیدگاه فقها در مورد تعیین شاخص
3-3-1- مرحوم مراغی
3-4- نظرات فقها در مورد تحدید حریم
الف: دیدگاه شهید صدر
ب: دیدگاه امام خمینی
4-4- نظرات حقوقدانان در مورد تحدید حریم
3-5-شاخصهای تعیین فاصله حریم
3-5-1-مستندات شاخصهای منصوص
3-5-2- مستندات شاخصهای اصطیادی
1-ادله قائلین به نظریه «حاجت و نیاز»
3-7- جمع بندی ادله قائلین شاخص«قدر حاجت و نیاز»
ب: ادله قائلین به «نفی ضرر»
3-8- جمع بندی نظریه نفی ضرر
ج :ادله قائلین به مصلحت
3-9- جمع بندی نظریه مصلحت
ح: قائلین به شاخص«عرف»
تحلیل نظریه عرف
فصل چهارم: حریم در حقوق موضوعه
1-4- حریم درقوانین عادی
1-4-1- حریم در قانون مدنی
4-10- جمع بندی ماده 138
4-11- جمع بندی ماده 139
4. حریم در سایر قوانین و آئین نامهها
1. قانون راجع قنوات
2. قانون حفظ آثارملی
3. قانون معادن
4 - قانون کیفر بزههای مربوط به راه آهن
5-آئین نامه میزان حریم فرودگاهها
6-قانون فروش خالصجات
7-قانون تعیین حریم دریاچه احداثی در پشت سدها
8- قانون اراضی ساحلی مصوب 46
9- قانون آب و نحوه ملی شدن آن
10- لایحه رفع تجاوز از تاسیسات آب و برق
11-قانون اکتشاف و بهره برداری از معادن
5- حریم در رویههای قضایی
الف: بیان موضوعات
ب: احکام محاکم در موضوع حریم
موضوع اول: حریم چشمه تجدید نظر خواه: شهرداری شیراز
تحلیل رای صادره :
موضوع دوم: قتل غیر عمد ناشی از عدم رعایت حریم برق
موضوع سوم: حریم راه ها
موضوع چهارم: تحدید حریم راهها و راه آهن
موضوع پنجم: محدوده حریم شهر
موضوع ششم: حریم شهرها
موضوع هفتم: حریم شهر
جمع بندی، نتیجهگیری و پیشنهادات
تعریف پیشنهادی
فهرست منابع و مآخذ
کتب فارسی :
منابع قانونی و قضایی:
مقالات فارسی:
کتب عربی:
Abstarct